BALORAPEN KRITIKOA

Egin dugun lan honek Lauaxetaren bertsolaritzaren garrantzia historikoa eta literaturtasuna ditu aipagai.

Esteban urkiagaren berezitasunik aipagarriena haren poesia sinbolistan izandako arrakasta dela uste dugu; Esteban Urkiaga izan zen euskal sorkuntza literarioa Europan zeuden korronte modernoetara gerturatzen saiatu zen bertsolaria eta horrek eragin handia izan zuen bertsolaritzaren hurrengo aldietan. Adituen arabera, euskal literaturaren aro modernistak emandako bertsolaririk aipagarriena da Lauaxeta eta oso baloratzekoa da Lauaxetak haren garaian zeuden gizarte arazoekin zuen kontzientzia etaoso pertsona modernoa zela.

Hainbat pentsakera modernista eta sinbolistaren emaitza dira hark egindako hainbat liburu eta lan. Lauaxetari asko lagundu zioten egindako lanak haren kazetaritza lanetan ere.                                                                      Lauaxeta euskal kulturaren bizkortze kulturalaren ikurretako bat izanik, ez da batere harritzekoa bere gogoko irakurketen artean euskal abertzaletasunari buruzko liburu ugari aurkitzea eta bere garaian modan zeuden idazlanak ere. Adibidez, guk aurretik aztertu dugun olerkiak euskal abertzaletasuna du oinarri.

Hala ere, aurretik aipatu dugun bezala, Lauaxetak haren garaiko modernismoa erabat kontrolatzen zuen eta pertsona hain modernoa izateak eragina zuen hark idazteko hautatutako gaietan. Lauaxetak politikaz zein futbolaz hitz egiten zuen.

Oso aipagarri eta bitxi iruditu zaidan beste zerbait, Esteban Urkiagaren ´Lauaxeta´ ezizenaren jatorria da; Familiaren etxea "lau haizetara" zabalik zegoen gune batean kokatuta zegoenez, horixe hartu zuen Esteban Urkiagak inspirazio-iturri moduan "Lauaxeta" ezizena aukeratzerakoan.

Hitzak dira historian zehar gizaki egin gaituenak, hizkuntza da gainerako izakiengandik bereizten gaituena. Bertsolariak hitzaren langile bezala ikusten ditugu, hau da, hizkuntzaren langile. Kasu honetan, Lauaxeta eredugarriaren bertsolaritzari aitorpena egin dugun arren, askotan bertsolariek egindakoa gutxietsi egiten dugu. Bertsonalitza euskaldunon zoriona da, euskaldunon berezitasunetako bat.

Noizean behin oso ondo dago mota honeako lanak egitea. Izan ere, uste baino joritasun eta jakinduria berria ematen digu honek. Oro har, oso pozik gaude egin dugun lanarekin eta lana pertsonalki nahiko emankorra izan dela uste dugu. Gainera, nahiko arritu gaitu bertsolaritsak gaur egun duen ospeak; Lauaeta alde batera utziz, badagoelako bertsogintzarekiko zaletasun gaztetua eta berriztua. Pozteko zerbait da.